Updated op 19 maart 2018 (foto’s Tate & Lyle toegevoegd) Naar aanleiding van het maandthema van maart 2012 op mijnzaanstreek.nl heb ik mij iets meer verdiept in Oud Koog. Nooit geweten dat er zoveel bezienswaardigheden waren. Hieronder volgen enkele van de bezienswaardigheden in willekeurige volgorde en de lijst is zeker niet compleet. Ten eerste Het Raadhuis van Koog aan de Zaan: Na de samenvoeging van 7 gemeentes, waaronder Koog aan de Zaan, tot de gemeente Zaanstad in 1974 werd het gebouw als hulpsecretarie in gebruik genomen. Tegenwoordig is het een acupunctuurcentrum. Het is gebouwd in 1908 en heeft symbolische afbeeldingen in de vorm van 4 hoofden aan de gevel hangen. Het zijn de hoofden van Nijverheid, Handel, Scheepvaart en Zuivelbereiding. Boven de deur is het wapen van de voormalige gemeente Koog aan de Zaan ingemetseld. Het Raadhuis staat pal naast het viaduct over de A8. Ten tweede, onder het viaduct van de A8 bevinden zich de Graffiti vrijplaats EN de Kunstwerk-pilaren bij de AH: De Graffiti vrijplaats De Kunstwerk-pilaren. Ten derde aan de andere kant van het viaduct (dat Oud Koog dus in tweeen snijdt) staat de Kogerkerk met bijgebouw De Stolp: Links het bijgebouw De Stolp en rechts daarvan staat de Kogerkerk. Het begin van de gebouwde kerk is van laat 17de eeuw. Later is er meer aan/bijgebouwd. De hervormde kerk werd bezocht door doopsgezinden. Het heeft een preekstoel uit 1686 en binnen hangt boven de ingang een schip van eind 17de eeuw aan een ijzeren stang die door een houten vuist wordt vastgehouden. Op de begraafplaats ligt o.a. de heer Flentrop begraven, de maker van het Flentrop orgel. Beide gebouwen zijn overigens rijksmonumenten. Ten vierde staat naast de kerk een grotendeels houten woonhuis (ook rijksmonument): Het grotendeels houten woonhuis met gevel uit begin 19de eeuw met pilasters en een gesneden guirlande in de gevel. Het huis zelf is ouder en heeft een bakstenen pui met overhoekse vensters. Rechts is de spits van de Kogerkerk te zien. Ten vijfde heeft Koog aan de Zaan veel industrie (gehad), belangrijk was de ligging aan de Zaan: Tegenwoordig is de industrie o.a. vertegenwoordigd door Tate & Lyle. Daarnaast zie je nog het bruine gebouw van de N.V. Stijfselfabriek De Bijenkorf uit 1867 van de heer Honig. Detail Stijfselfabriek De Bijenkorf (met oranje bijenkorf = “wapen” van familie Honig). Rechts de oranje bijenkorf. Als zesde volgt nu het huis van de heer Honig, precies recht tegenover Stijfselfabriek De Bijenkorf: Dit is de voormalige villa van de familie Honig (“balkenvilla”).Deze gepleisterde villa is gebouwd voor de heer G. Honig (1840: achterhuis; 1870-1880:villa). Op het fronton (geheel boven op de foto) is het familiewapen (een bijenkorf dus) afgebeeld. Het pand deed later dienst als kantoor voor het tegenoverliggende bedrijf M.K. Honig, later N.V. Stijfselfabriek De Bijenkorf. Het bedrijf ontstond in 1867 met de aankoop van een stijfselhuis. In 1895 werd de stijfselfabriek De Bijenkorf opgericht, waar maizena en pudding werden geproduceerd. In 1903 volgde al een eerste uitbreiding. Nu (=2012) zit er al een poos apotheek Groesbeek in. Als zevende de bijbehorende woningen voor het hogere kader van De Bijenkorf, gebouwd tussen 1926 en 1930: Deze huizen met vrij uitzicht aan de Sportstraat waren dus gebouwd voor het hogere kader van De Bijenkorf. Het complex bestaat uit een vrijstaande woning (rechts) en een drietal dubbele woningen (links zie je één van de drie dubbele woningen). De vrijstaande woning is een ontwerp van J. Meijer. Als achtste: nogmaals architect J. Meijer: Deze woning is het voormalige woonhuis van Jan Meijer, de gemeentearchitect van Koog aan de Zaan en ook door hemzelf ontworpen. Hij was een liefhebber van schepen. Dit komt vooral tot uitdrukking in de erker in de voorgevel die als een scheepsboeg naar voren steekt. Het huis staat in de Breestraat op nr. 80. Als negende:de Doopsgezinde kerk naast Tate & Lyle: De doopsgezinde vermaning is een grotendeels houten gebouw (uit 1680) dat in 1873 een bakstenen voorgevel kreeg. Het orgel stamt uit 1870 en is in 2005/2006 gerestaureerd.

Als tiende nogmaals Tate & Lyle: Tate & Lyle gezien vanonder het viaduct van de A8, met zijn strategische ligging aan de Zaan. Als elfde de oudere industrie vertegenwoordigd door molen Het Pink en de geschiedenis, te vinden in het Molenmuseum: Oliemolen Het Pink is gesticht in 1620 als wipmolen. Dit is tevens het voormalige huis van de familie Honig geweest (omstreeks 1749). De molen is nu in het bezit van De Vereniging De Zaansche Molen (sinds 1939) en wordt regelmatig in werking gesteld, zoals hier op de foto. Het Molenmuseum.

Als twaalfde nog een kerk: De R.K. kerk aan de Boschjesstraat. Dit is de R.K. kerk: H.H. Martelaren van Gorcum (en de pastorie). Het is gebouwd in een expressionistische bouwstijl en daarnaast een in de Zaanstreek tamelijk zeldzaam voorbeeld van vormgeving van kerken in de jaren dertig van de 20ste eeuw. De architect is Nico Molenaar. Zijkant/beuk van de kerk aan de Boschjesstraat met op de achtergrond molen Het Pink. Als dertiende de witte villa: Deze witte villa stamt uit 1903 en heeft een koetshuis (= rechter gedeelte van het gebouw). Het is een gemeentelijk monument en bevindt zich op de hoek Hoogstraat/Kogersluisstraat. Als veertiende Het Koogerpark: In het Koogerpark staan twee beelden waarvan dit er één is. Het biedt uitzicht op molen Het Pink (rechts boven op foto). In de winter herbergt het een natuurijsbaantje en rechts (niet op de foto staand) van deze foto biedt het een mooi uitzicht op een bruggetje met daarnaast de fraaie achterkant van het Molenmuseum. Als (voorlopig?) laatste wil ik u nog dit houten tuinhek/overtuin laten zien: Koopmanshuizen langs de Zaan lagen meestal direct aan de straat. Soms lieten de eigenaren aan de overzijde van de straat een tuin aanleggen: een Overtuin. Dit is de enige nog resterende overtuin in Koog. In de tuin (op de poort) staat normaliter een goudglimmend houten beeldje dat de Faam voorsteld. De Faam of het Gerucht werd sinds het eind van de Renaissance veelvuldig uitgebeeld. In boeken destijds kon je nalezen hoe je Faam kon uitbeelden. Bijvoorbeeld als een vrouw met een trompet in haar rechterhand (verwijst naar verspreidend geroep) en met witte vleugels, die duiden op zuiverheid en snelheid van goede Faam. Op de achtergrond van de foto aan de overkant van de Zaan zie je Koninklijke Duyvis en molen De Ooievaar. De Faam wordt er ’s winters afgehaald en weer opgeknapt/onderhouden en in de lente wordt de Faam weer op de deur van het hek geplaatst. De Faam weer op de deur van het hek.